Granica która łączy - Euroregion Tatry
admin 1994-10-31
26 sierpnia przedstawiciele 16 polskich gmin i miast oraz reprezentanci samorządów, skupionych w 4 słowackich powiatach /okresach/ podpisali zasadnicze
dokumenty, powołujące Euroregion "Tatry". W ten sposób na terenie Małopolski rozpoczął działalność drugi, po "Karpatach" Euroregion integrujący
społeczności lokalne po obu stronach szczelnej do niedawna granicy.
Zanim doszło do zainicjowania prac nad powołaniem Euroregionu, wielokrotnie spotykali się przedstawiciele polskich i słowackich władz lokalnych.
Pierwszym kontaktom nadawały ton ośrodki: Zakopane oraz Poprad. O Euroregionie, regionalnej integracji, zaczęto jednak mówić w roku 1992, kiedy obie
strony dostrzegły pożytki płynące ze ścisłej współpracy władz lokalnych, działających, w trudnym górskim terenie. Zachęcająco wyglądały już wówczas
doświadczenia regionów alpejskich.
Na polsko-słowackim pograniczu problemów wymagających codziennej współpracy ani wówczas ani teraz nie brakowało. Obie strony musiały zastanowić
się jak tworzyć wspólny system ochrony środowiska naturalnego, tak, aby nie było one niszczone przez sąsiadów, wypuszczających ścieki na drugą stronę
granicznych rzek. Samorządy od początku opowiadały się także za zniesieniem granic celnych i usprawnianiem handlu. Choć nie leżało to w ich
bezpośrednich kompetencjach, zamierzały zdecydowanie walczyć o pomnożenie skromnej ilości przejść granicznych. Ich liczba była zupełnie niedostosowana
do obecnego ruchu na granicy. Wielokrotnie reprezentanci naszych i słowackich gmin przypominali o dobrych tradycjach pogranicznego ruchu turystycznego
w okresie międzywojennym, kiedy mimo chłodnych stosunków między Polską a Czechosłowacją, udawało się organizować sprawną i uproszczoną obsługę
turystów.
Polskie i Słowackie samorządy przez dłuższy czas napotykały na przeszkody trudne do pokonania. Jedną z nich było sztywne stanowisko władz w
Bratysławie, które jesienią ubiegłego roku zabroniły swoim delegatom podpisywania dokumentów powołujących Euroregion. Stało się to w trakcie
międzynarodowej konferencji Grupy Wyszechradzkiej, a zdołano wówczas uzgodnić jedynie wspólną deklarację.
O podpisaniu dokumentów powołujących Euroregion "Tatry" przesądziło podpisanie tydzień wcześniej umowy międzynarodowej między Polską a Słowacją,
w której znalazły się także zasady tworzenia transgranicznych związków regionalnych. W trakcie uroczystości w Nowym Targu zastrzeżenia proceduralne
zgłosił senator i burmistrz Zakopanego Franciszek Bachleda-Księdzularz. Opowiadał się on za przeniesieniem wyborów władz na czas po ratyfikacji umowy
polsko-słowackiej. Tych wątpliwości nie podzielili jednak przedstawiciele polskich i słowackich samorządów ani też reprezentanci MSZ.
Wyłoniono więc 12 osobową radę Euroregionu oraz jej przewodniczącego i wiceprzewodniczącego. W pierwszym roku przewodnictwo objął wójt gminy
Łapsze Niżne Wendelin Haber, a zgodnie z przyjętymi w Euroregionach zasadami zastępuje go primator Kieżmarku Jan Skupin. Uzgodniono również, że
biura Euroregionu powstaną równolegle w Nowym Targu i Kieżmarku, a na początek samorządy złożą się na wspólny fundusz zakładowy, przekazując po
15 tys. dolarów.
Euroregion zajmuje się w pierwszej kolejności poszerzaniem współpracy gospodarczej i usprawnianiem ruchu granicznego. Pograniczne samorządy
zamierzają wspólnie rozbudować system przyjaznego dla środowiska transportu, a także prowadzić skoordynowaną politykę ochrony zasobów
naturalnych.
Wśród zamierzeń znalazły się także: współpraca w sferze kultury, oświaty czy sportu. W tym ostatnim przypadku jest już niestety za późno na wspólne
wystąpienie o organizację zimowych igrzysk olimpijskich i każde z państw będzie to robić na własną rękę.
Powstanie Euroregionu "Tatry" ułatwi rozbudowę lokalnych powiązań z partnerami za miedzą, którzy wreszcie będą mogli swobodniej decydować o zakresie
wymiany handlowej czy lokalizacji przemysłu. O tym jak ważne jest usprawnienie funkcjonowania przejść granicznych, jak duże zyski może przynosić
bezpośrednia wymiana handlowa, łatwo się przekonać na cotygodniowych jarmarkach w Nowym Targu, gdzie zawsze można spotkać tysiące
Słowaków.
Euroregion "Tatry" powołały do życia: Miasta: Nowy Targ, Rabka, Szczawnica, Gmina Tatrzańska wraz z Zakopanem oraz Gminy:
Biały Dunajec, Bukowina Tatrzańska, Lipnica Wielka, Łapsze Niżne, Nowy Targ, Ochotnica Dolna, Raba Wyżną, Szaflary. Po stronie słowackiej tworzą go
miasta i wsie wchodzące w skład powiatów: Dolny Kubin, Liptowski Mikulasz, Poprad, Stara Lubownia.