Małopolska jest regionem dużych kontrastów. Są w nim gminy bogate, dynamicznie i szybko rozwijające się. Są i gminy biedne, nie widzące dla siebie szans i możliwości rozwoju. Odnosi się to w szczególności do średnich i małych miast oraz do gmin wiejskich. W miastach tych w przeszłości zlokalizowano szereg dużych państwowych zakładów przemysłowych. Wiele z nich utraciło dotychczasowe rynki zbytu i nie potrafi odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Zakłady te ograniczają produkcję, zwalniają pracowników, padają, a w gminie rośnie bezrobocie.

Gminy wiejskie Małopolski odznaczają się bardzo dużym udziałem (ok. 90%) małych i słabych ekonomicznie indywidualnych gospodarstw rolnych (poniżej 10 ha). Konieczna więc jest przebudowa struktury gospodarki tych gmin. Dawniej najtrudniejszym problemem dla tych zakładów i tych gospodarstw rolnych było zaopatrzenie. Dzisiaj najtrudniejszym zadaniem jest sprzedaż swoich produktów oraz konkurencja na wolnym rynku. W przyszłości, gdy Polska zawrze porozumienia o wolnym handlu z innymi państwami (CEFTA, Unia Europejska) trudności te jeszcze bardziej wzrosną. Oczywiście równocześnie wzrosną szansę i możliwości rozwoju, zwłaszcza dla prężnych zakładów przemysłowych i nowoczesnych gospodarstw rolno-przemysłowych, sprzedających wysoko przetworzone i wysokiej jakości produkty. Nasz rynek liczący obecnie 40 milionów konsumentów wzrośnie w najbliższych latach (po wejściu w życie porozumienia CEFFA) o Czechy, Słowację, Słowenię i Węgry do 80 milionów ludzi, a po wejściu do Unii Europejskiej do 450 milionów. Jest to więc duże wyzwanie dla samorządów gmin Małopolski, szansa rozwoju, ale równocześnie duże zagrożenie. Zwłaszcza dla gmin, które nie podejmą skutecznych działań w celu przeciwstawienia się tym zagrożeniom.

Na podstawie analizy opisanych zagrożeń dla rozwoju gospodarczego Małopolski, a przede wszystkim na podstawie analizy istniejących obecnie w Polsce szans i możliwości dla tego rozwoju, uznajemy za konieczne (zgodnie ze statutem SGM) zintensyfikowanie działań zmierzających do gospodarczego rozwoju Małopolski. W tym celu zawarto m.in. w 1994 r. porozumienie o współpracy z Towarzystwem Krzewienia Przedsiębiorczości. Towarzystwo to stawia sobie za główny cel rozwój przedsiębiorczości w małych i średnich gminach naszego regionu. Towarzystwo uważa bowiem, że w tych gminach jest największe potencjalne zapotrzebowanie na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw oraz najszerzej pojętej przedsiębiorczości. Towarzystwo sugeruje, aby celem tych działań był znaczący i odczuwalny wzrost zamożności mieszkańców gminy oraz poprawa jakości i warunków życia.

Swoimi działaniami w ramach współpracy ze Stowarzyszeniem Gmin Małopolski TKP koncentruje obecnie swoją działalność na propagowaniu tych wszelkich działań, które pozwolą na prawidłowy rozwój gminy.

Najważniejszymi elementami tych działań są:

- opracowanie programu rozwoju gminy (strategia gminy), przede wszystkim pod kątem rozwoju działalności gospodarczej,
- opracowanie informatora reklamowego gminy,
- promocja gminy mająca na celu pozyskanie funduszy i inwestorów oraz funduszy na rozwój infrastruktury.
We wrześniu 1994 r. SGM i TKP opracowały wspólną ofertę w sprawie rozwoju gospodarczego gminy. W załączeniu do tej oferty przesłaliśmy gminom opracowanie pt. "Jak zapewnić sprawną działalność samorządu gminy". Opracowanie proponuje przyjęcie 6-ciu zasad - etapów działań organizacyjnych, zmierzających do usprawnienia działalności samorządu. W grudniu wystosowany został wspólny list do Prezydentów, Burmistrzów i Wójtów w tej sprawie. W załączniku przesłaliśmy ankietę - zestaw pytań dotyczących rozwoju gminy. Na te pytania dotychczas odpowiedziało kilkanaście gmin.

W czerwcu w ramach dalszych prac wysłaliśmy do gmin trzeci list w tej sprawie. W załącznikach zamieszczone zostały uzasadnienie konieczności intensyfikacji działań, propozycje pt. "Jak zorganizować pracę samorządu, aby wygospodarować czas na działania na rzecz rozwoju gminy oraz sugestie pt. Jak zorganizować udział przedstawicieli wspólnoty samorządowej w działaniach na rzecz rozwoju gminy. Szczegółowe propozycje w tej ostatniej sprawie wraz z 6-cio etapową oryginalną metodyką przedstawili Piotr Topiński i Małgorzata Kramarz w artykule pt. Technika tworzenia strategii rozwoju gmin wiejskich, opublikowanym w drugim kwartale 1995 r, w Przeglądzie Gospodarczym wydawanym przez Polsko-Amerykańskie Kluby Przedsiębiorczości.

W ostatnim liście (z 26.06.95) zaproponowaliśmy zorganizowanie w siedzibie SGM spotkań przedstawicieli gmin zainteresowanych rozwojem gospodarczym. Celem tego spotkania i następnych będzie ustalenie dalszych wspólnych działań. Z naszej strony zapewniamy odpowiednich fachowców oraz konieczne materiały. Obecnie prowadzone są działania związane z utworzeniem stałego punktu konsultacyjnego dla przedstawicieli z zainteresowanych gmin. Planujemy również na miejscu utworzyć mini bibliotekę książek, czasopism i innych materiałów związanych z szeroko rozumianym rozwojem gmin.

Na początek polecamy i zachęcamy do zapoznania się z dwoma książkami: - David Osborne, Ted Gaebler - Rządzić inaczej - jak duch przedsiębiorczości przenika i przekształca administrację publiczną. Wydawnictwa Media Rodzina of Poznań. Dystrybucja Dział Handlowy Wydawnictwa Media Rodzina of Poznań, ul. Pasieka 24, 61-658 Poznań, tel/fax 20-34-11. - John C. Maxwell - Być liderem - czyli przewodzić innym. Wydawnictwo: MEDIUM, ul. Srebrna 16, 00-810 Warszawa, tel/fax 24-14-82.

W książce pierwszej autorzy, będący specjalistami w sprawach zarządzania sektorem publicznym przedstawiają dziesięć prostych zasad jakimi winny się kierować przedsiębiorcze samorządy oraz kilkadziesiąt przykładów praktycznego zastosowania tych zasad.

Książka druga wskazuje w jaki sposób można stać się liderem dla innych, a w szczególności:
- jak mobilizować siebie i innych do skutecznego działania;
- jak organizować pracę własną i innych;
- jak kształtować optymizm i wiarę w powodzenie podejmowanych przedsięwzięć;
- jak formułować realistyczne, a zarazem ambitne cele i zadania;
- jak wprowadzać zasady pozytywnego myślenia w życiu zawodowym i osobistym;
- jak rozwijać własną karierę i realizować własne aspiracje.

W bibliotece naszej gromadzimy m.in. materiały informacyjne o funduszach i programach pomocowych przeznaczonych na rozwój gmin. W szczególności proponujemy zapoznanie się z informatorem Program PHARE w Polsce oraz z informatorami Polsko-Amerykańskiego Funduszu Przedsiębiorczości.

Z programu PHARE mogą być wykorzystane przez gminy następujące programy szczegółowe:
- Program Wspierania Małych i Średnich Przedsiębiorstw - PL9004,
- Program Rozwoju Strukturalnego w Wybranych Regionach - STRUDER - PL9207.
- Program Rozwoju Telekomunikacji na Wsi - PL9008,
- Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej - Counterpart Fund,
- Program Pomocy Technicznej dla Sektora Rolnego i Wiejskiego -APRICOT - PL9105, PL9205, PL9312.
- Importowa Linia Kredytowa dla Sektora Rolnego - Agrolinia PL9005,
- Program Pomocy dla Spółdzielczości - PL9105, PL9205, PL9312,
- Program Ochrony Roślin - PL9007,
- Program Rozwoju i Szkolenia Samorządu Lokalnego-PL9104,
- Program Inicjatywy Lokalne na Rzecz Zatrudniania i Rozwoju Społeczno - Ekonomicznego (Program Inicjatyw Lokalnych) -PL9111.

Polsko - Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości utworzony został przez Kongres Stanów Zjednoczonych w celu wspierania rozwoju sektora prywatnego i umacniania gospodarki rynkowej w Polsce. Zadaniem funduszu jest dokonywanie korzystnych inwestycji kapitałowych w firmach prywatnych oraz przedsiębiorstwach państwowych, znajdujących się w procesie prywatyzacji. Strategia inwestycyjna funduszu polega na tworzeniu mocnych, nowocześnie zorganizowanych prywatnych firm, skutecznie konkurujących w warunkach gospodarki rynkowej, wdrażających nowe rozwiązania technologiczne i stwarzających szansę rozwoju dla kierownictwa i załóg tych firm.

Z poważaniem
Zbigniew Miksztal
Przewodniczący Zarządu Towarzystwa Krzewieniu Przedsiębiorczości

Władysław Wyka
Prezes Zarządu Stowarzyszenia Gmin Małopolski